Ze komt uit de koefamilie van Erbcrest Goldwyn Rosie EX-90. De prachtige Wyss Randall Emma EX-90 produceerde in vier lactaties meer dan 60.800 kg. In de lopende vijfde lactatie levert ze dagelijks meer dan 60 kg melk.

Het Holsteinfokbedrijf van de familie Wyss in het kanton Bern in Zwitserland kan terugkijken op een familiegeschiedenis van 120 jaar. Gekenmerkt door hard werken, passie voor de rundveefokkerij, indrukwekkende successen in de melkveehouderij en in de Holsteinfokkerij. Hier wordt de geschiedenis verteld van een familie die met hart en ziel is toegewijd aan de Holsteinfokkerij en constant streeft naar verbetering. Met Wyss Rudolph Haiti werd op het bedrijf de eerste 200.000kg-koe in Zwitserland gefokt. Ze werd 21 jaar en acht maanden. Haar nakomelingen treden in haar voetsporen en zo kan het dat Haiti’s kleindochter Wyss Blaide Herta kort voor de ‘magische‘ levensproductie van 200.000kg staat!

MEINHARD HUBER, HAN HOPMAN

Wie met Markus Wyss praat, merkt meteen met hoeveel passie hij Holsteins fokt. Samen met zijn vrouw Susanne en de kinderen Michelle, Lukas, Laura en Steffi bewerken ze het bedrijf in de vierde generatie. Markus’ vader had tot 1976 een zuivere roodbonte Simmentaler-Fleckvieh-veestapel met 20 koeien en een bedrijfsgemiddelde van 5000kg. Vanaf 1977 werd op het bedrijf ingekruist met Red-Holstein, vooral Branderlea Citation Topper-Red werd veel ingezet, vertelt Markus. Ook de wereldberoemde Wyss Rudolph Haiti komt uit zo’n paring. Haar grootmoeder was Wyss-Topper Helga-Red en Haiti’s moeder was een Trimbo-dochter die in 1987 geboren werd, 16 jaar oud werd en een levensproductie van >120.000kg melk realiseerde. ‘Zij was onze eerste koe die over de 100.000kg-grens ging, en dat was toentertijd een sensatie,‘ herinnert Markus zich. Vanaf 1995 werd begonnen om te insemineren met Holsteinstieren. ‘Ik heb toen veel paringen met Startmore Rudolph gemaakt,‘ aldus Markus. Ook Wyss Trimbo Hassa, de moeder van Haiti, was zodoende drachtig van Rudolph. In april 1998 kwam Haiti ter wereld en natuurlijk wist niemand dat zij op een dag iets heel bijzonders zou worden. Haiti was een uitzonderlijke koe voor de familie Wyss, en ze was de eerste 200.000kg-koe in Zwitserland. Ze werd 21 jaar en 8 maanden, was ingeschreven met VG-89 en onderscheiden met de titel ‘Gold Medal‘. Haiti heeft twee dochters die de lange-levensduur-genen verder vererven. Wyss Mr.Sam Hassa VG-88-GM, die in 7 lactaties 110.583kg produceerde en een halfzus is van Wyss Glen Hadela. De 12-jarige Jordan-dochter Harley, die verkocht werd in haar tweede lactatie, komt uit Hadela. Ze staat in haar 10e lactatie bij een Zwitserse collega-fokker en produceerde 121.347kg melk. De Meteor-dochter Herby EX-90-2E-GM op het bedrijf van Wyss komt uit Harley. Ze is in haar achtste lactatie en kan bogen op >116.000kg melk. Uit de bovengenoemde Mr.Sam-dochter Hassa komt nog een bijzondere koe. We hebben het over Blaide-dochter Herta VG-88-GM, die in februari 2009 werd geboren en nog altijd op het bedrijf is. Het ongelofelijke is daarbij, dat Herta met 198.208kg melk binnenkort de tweede, zelfgefokte 200.000kg-koe zal worden bij de fokkersfamilie Wyss. ‘Deze familie is gewoon ongelofelijk. Koeien die elke dag hard werken en daarnaast gezond blijven. Precies zulke momenten zorgen voor emoties en passie voor ons dagelijkse werk,‘ aldus Markus.

‘Een van mijn grootste successen: het hebben van een gezin dat de passie voor Holsteinfokkerij met me deelt!’

VERBETERING

‘We doen graag mee aan regionale shows en dan helpt iedereen ook vlijtig mee. De melkproductie is echter het belangrijkste op ons bedrijf. Het is belangrijk dat een koe robuust is en veel melk kan geven. Als ze dan ook nog mooi is, des te beter,‘ zegt Markus. Doorlopend wordt geprobeerd het bedrijf op het gebied van productie, functionaliteit en exterieur te verbeteren. ‘Toen mijn vrouw Susanne en ik in 1996 het bedrijf hebben overgenomen van mijn ouders, leverden we jaarlijks 80.000kg melk aan de plaatselijke kaasmakerij, nu is dat 600-700.000kg.‘ In 2005 werd een nieuwe loopstal gebouwd en sinds 2021 melken we met een Lely-melkrobot. Sindsdien zijn er bij de stierkeuze belangrijke aanvullende kenmerken bijgekomen, vertelt de familie. Uierdiepte, speenplaatsing en speenvorm (lengte, dikte) hadden meer aandacht nodig. ‘Verder is de stand van de achterbenen een belangrijk criterium voor ons. We hadden de afgelopen vier jaar steeds meer pinken met te steile benen. Deels zo erg, dat we ze moesten laten slachten,‘ vertelt Markus. Verder komt er geen stier in het stikstofvat met een melkvererving onder 1000kg, negatief vet- en eiwit of negatieve fitnesskenmerken. Sinds een tijdje worden de inseminaties gedaan door dochter Michelle en zoon Lukas. Momenteel komen er ook steeds meer hoornloze stieren op de spermalijst. Al 35% van de veestapel is heterozygoot- en 5% homozygoot-hoornloos. ‘Als we heel tevreden zijn met gekalfde dochters van een stier, zetten we die opnieuw in via gesekst sperma,‘ aldus Markus. De laatste tijd waren het stieren als A2P2 en Letsgo, die met robuuste, productieve jonge koeien in de Wyss-veestapel de familie overtuigden, en waar ze veel plezier aan beleven. ‘Voor ons is het belangrijk dat de vaarzen jong kalven, op 20-22 maanden,‘ is de familie eensgezind van mening. Op dit moment bestaat het koppel uit 50% vaarzen die gemiddeld op 21 maanden gekalfd hebben en 10.000kg melk produceren. In de tweede lactatie produceren ze 13.000kg en de oudere koeien geven 16.000kg. Dat leidt tot een bedrijfsgemiddelde van 12.000kg met een gemiddelde leeftijd van 35 maanden. ‘We verkopen elk jaar 30 fokkoeien. Dat zijn meestal tweedekalfskoeien, die zijn nog jong, we krijgen daar de hoogste prijzen voor en we hebben een ideale basis om te selecteren.‘

MEESTERFOKKER

Naast de vermelde ‘uitzonderlijke koeien‘ is er een ellenlange lijst met koeien die we hier zouden kunnen noemen. Op het bedrijf werden tot nu toe 25 koeien met Excellent ingeschreven. Twee families hebben al drie generaties excellent en de vierde generatie werd net misgelopen met inschrijvingen van VG-89. Wyss Rudolph Tabea EX-90-GM-2* was de eerste koe die met Excellent werd ingeschreven. Haar Talent-dochter Talmi was EX-92-4E-GM met een melkproductie van 87.000kg. Uit haar komt de derde generatie Excellent, Wyss Alexander Talya EX-91-2E. 33 koeien kregen foksterren. Wyss Delco Tulpe-Red heeft de leiding met zeven sterren. Tot op heden zijn er 25 Gold Medal-koeien. Bijzonder is dat de koe Wyss Kerrigan Rubina die onderscheiding al na drie lactaties kreeg. Daarmee is ze de eerste koe in Zwitserland die dat gelukt is. In de afgelopen 30 jaar waren er 15 koeien met een levensproductie boven de 100.000kg. Heel bijzonder is daarbij de koe Wyss Iota Ballami. Zij overschreed de grens binnen vijf lactaties. Ze had in de vierde en vijfde lactatie een 305-dagen productie van 20.800kg en haar hoogste dagproductie was 81,8kg. Fris bloed wordt via selectieve embryo-import ingebracht in de veestapel van Wyss. Een voorbeeld daarvan is Jacobs Let-it-Snow Lindsey EX-92 met >117.000kg melk. Ze is een directe dochter van Jacobs Goldwyn Britany EX-96. Een ander product uit een succesvolle ET is de fraaie Wyss Randall Emma Ex-90. Ze gaat via een Beemer en een EX-90 Planet terug op Erbcrest Goldwyn Rosie EX-90. Uit deze familie kon ook de eerste stier verkocht worden aan de KI, Wyss Eddy. Voor veel van deze bijzondere prestaties kreeg de familie Wyss in 2020 de titel Meesterfokker. Zo ziet u dus, de lijst van de vele en uitzonderlijke koeien op het bedrijf Wyss is groot en zal in de toekomst beslist nog omvangrijker worden.

Wyss Holsteins in Zwitserland

Veel vlijtige handen: Markus and Susanne Wyss, Michelle, Lukas, Laura en Stefanie.

Bedrijf in Grasswil 560m >NN ondernemer: Markus en Susanne Wyss met zoon Lukas 23ha cultuuroppervlakte, 7ha bos 55 melk- en fokkoeien 75 stuks vrouwelijk jongvee Rantsoen: kuilvoer, 1/3 graskuil, 1/3 snijmais, 1/3 GPS, mout, gedroogde luzerne, mineralen en zout, 1kg raapschroot, 3kg graanmengsel en krachtvoer in de robot. Weidegang: dagelijks, de koeien kunnen vrijwillig de stal verlaten via de weidepoort. Productie: 11.500kg 3,82% 3,43% Actuele stierkeuze: Letsgo, Luster-P, Renegade, Solo-P, Blakely, Holysmokes, Cardano-PP