In het Duits wordt voor benen en klauwen het begrip fundament gebruikt. Bij een huis geeft het fundament, de constructie de nodige stabiliteit om een lange levensduur te waarborgen. Hetzelfde geldt voor de koe, echter met één belangrijk verschil: het fundament van de koe dient ook als voortbewegingsmiddel. Daardoor zijn de eisen aan de functionaliteit een veelvoud hoger.
JACQUES BERNARD, HAN HOPMAN
Iemand die heel veel weet over klauwgezondheid, is Antoine Janssen. Hij was zelf meer dan 20 jaar gepassioneerd melkveehouder en fokker in Luxemburg, voordat hij in 1997 begon als zelfstandig klauwverzorger. Sindsdien heeft hij deelgenomen aan talrijke scholingen en projecten en leidt hij al bijna 18 jaar zelf internationaal nieuwe klauwverzorgers op. Meteen aan het begin van het gesprek wordt duidelijk hoeveel waarde Janssen eraan hecht dat theorie en praktijk bij elkaar horen; dat hij het belangrijk vindt om zelf op bedrijven te blijven werken. ‘Als opleider mag je nooit het contact met de praktijk verliezen, anders kun je geen kwalitatief hoogwaardige opleiding aanbieden,’ is Janssen’s devies. Een ander punt dat heel belangrijk voor hem is, is om een overzicht te krijgen van de totale situatie.
EEN BEELD MAKEN
‘Als ik een bedrijf bezoek, probeer ik het totale plaatje te bekijken. Aan de hand daarvan breek ik dat in stukken van groot naar klein en analyseer ik de omstandigheden. Als ik een beeld heb van het bedrijf, de stal, de veestapel en aansluitend van de individuele koe, kan ik met vrij grote waarschijnlijkheid zeggen, hoe de klauwen eruit zien,’ vertelt Janssen over zijn werkwijze, die hij ook op die manier probeert door te geven. Om je bij de klauwverzorging alleen te richten op het bekappen en behandelen, zou kortzichtig zijn, omdat het bij klauwgezondheid om een multifactorieel thema gaat. Elke koe wordt voor het bekappen beoordeeld, waarbij vooral wordt gelet op leeftijd, gewicht, lichaamsconditie, beenkromming en -stand alsmede de positie van de draaier. Deze kenmerken verklaren hoe de koe zich beweegt, hoe het gewicht verdeeld is en hoe de klauwen afslijten. ‘Voor de beenkromming is een vijf in de lineaire beschrijving het optimum voor het afslijten van de klauwen. Elke afwijking daarvan leidt ertoe dat het gewicht van de koe niet optimaal over de klauw verdeeld wordt. Vooral steile benen komen op de bedrijven in razend tempo meer voor, wat tot gevolg heeft dat de klauwpunten overmatig belast worden. Een ander thema is de borstbreedte, de Holsteins zijn tegenwoordig vaak te smal en hebben gedraaide voorbenen, waardoor de klauwen niet correct afslijten en het leven in de klauw zich verplaatst,’ waarschuwt Janssen. Fokkerij is daarbij echter slechts een deel van het geheel en in de praktijk kan hij constateren, dat koeien met een slechte genetische aanleg voor benen op bedrijven met een goed management desondanks goed functioneren. De complete klauwgezondheid staat of valt met het management, luidt de tussenconclusie.
‘Klauwgezondheid staat of valt met het management.’
DE JUISTE PRIORITEITEN STELLEN
Management is een complex begrip, dat huisvesting, voeding, water, comfort en hygiëne omvat. Volgens Janssen hebben goed gemanagede bedrijven echter één ding gemeen: ze stellen de juiste prioriteiten en hebben de wil om zich door te ontwikkelen. ‘Organisatie en documentatie zijn zowel voor de bedrijven als voor ons klauwverzorgers belangrijk. Door de groter wordende bedrijven, bekappen we minder hele koppels, maar bezoeken we de bedrijven vaker om bepaalde dieren te bekappen. Dat vergt meer planning, de uitvoering wordt daardoor echter voor zowel mens als dier meer ontspannen, omdat de samenwerking routinematiger wordt,’ aldus Janssen. De klauwverzorgers werken met coderingen, die de bevindingen van elke koe beschrijven en documenteren. Deze codering is in 43 landen ter wereld hetzelfde en maakt een betere uitwisseling en vergelijking mogelijk. De meest voorkomende bevindingen zijn bevangenheid, zoolzweren, mortellaro en tussenklauwontsteking. De preventie is daarbij een belangrijk aspect, waarbij de locomotiescore – een beoordeling van de beweging van de koe op een schaal van 1 tot 5 – veel meer nadruk zou moeten krijgen. ‘De nieuwste inzichten laten zien dat slechts weinig boeren koeien met een locomotiescore van 3 als kreupel beoordelen, waardoor die niet de benodigde verzorging krijgen, terwijl ze vaak al een behoorlijk productieverlies hebben. Als we erin slagen deze dieren op tijd te vinden en te behandelen, dan hebben we in de toekomst veel minder acute kreupelheden,’ is Janssen’s overtuiging. Een optimale klauwverzorging ziet er volgens hem als volgt uit: de eerste keer bekappen op 14 tot 15 maanden, de tweede keer ongeveer zes weken voor de eerste keer afkalven en vervolgens in elke lactatie na ongeveer 100 melkdagen en voor het droog zetten. Behandelingen van problemen moeten zo snel mogelijk uitgevoerd worden en daartussen begroet Janssen elke vorm van klauwenbad, -matten of andere maatregelen ter verbetering van de klauwgezondheid, voor zover ze hygiënisch en regelmatig doorgevoerd worden. ‘We mogen niet vergeten, dat de koe gemaakt is om op een zachte bodem te lopen en we ons onder de huidige huisvestingsomstandigheden veel moeten bekommeren om hun bewegingsapparaat. Daarnaast moeten we altijd voor ogen houden, dat klauwgezondheid niet alleen een kwestie is van rendabiliteit, maar ook van ethiek en dierenwelzijn!,’ sluit hij af.
GERICHTE ZORG
Het dierenwelzijn bevorderen is ook de missie van Intracare, één van de leidende ondernemingen in de wereld, als het om de verzorging van klauwen gaat. ‘Ons uitgangspunt is om de klauwen in goede conditie te houden. Om concurrerend te blijven, moeten we ons als onderneming daarom op drie niveaus continu verbeteren: de productontwikkeling, de technologie van de toepassing en het milieubewustzijn,’ zegt Marc Spackler, de Technical Sales Manager van Intracare.
De nieuwste ontwikkeling is een gepatenteerd concept, de Intra Precision Sprayer, die direct en heel precies op de klauwen sproeit. De lasertechniek is daarbij inmiddels zo ver ontwikkeld, dat precies herkend wordt, waar de spray aangebracht moet worden. De voordelen daarvan zijn aan de ene kant dat altijd een schoon product op de klauwen komt en aan de andere kant dat de hoeveelheid die verbruikt wordt veel lager is. ‘We hebben in de toekomst nog maar 10 tot 20 procent van de hoeveelheid nodig en waarborgen dat dat voor 90% op de juiste plek terecht komt, precies daar waar ze nodig is,’ vervolgt Spackler. Het lagere verbruik is zowel goed voor de rendabiliteit als voor de duurzaamheid van de bedrijven. Het spot-spray-systeem wordt aan de robot of de carrousel bevestigd en zorgt al naar gelang de programmering één tot twee keer per week voor een preventieve maatregel om gezonde klauwen te bevorderen, die automatisch en consequent wordt doorgevoerd. Naar aanleiding van Eurotier dit jaar, was het spot-spraying overigens genomineerd als kandidaat voor een innovatieprijs. Een ander interessant product in het aanbod is de Intra Eco Tape. Het gaat daarbij om een verband met goede, rek-, plak- en aftrekeigenschappen, dat desondanks voor 95% afbreekbaar is en daardoor bijzonder milieuvriendelijk is.
MILIEU- EN GEBRUIKSVRIENDELIJK
De Franse ondernemersgroep Kersia biedt via haar dochterondernemimg AgroChem USA eveneens talrijke producten aan voor de verzorging van de klauwen. ‘We hebben een veelvoud aan chemische oplossingen voor agrarische bedrijven, onder andere voor hygiëne, voerproductie, uier- en klauwgezondheid. De laatste zijn opgenomen in de productlijn Healmax® en bieden de veehouders diverse gebruiksmogelijkheden,’ vertelt Todd Raymond, sales manager bij AgroChem USA. Het doel van de productie is een hoge werkzaamheid gecombineerd met maximale milieu- en gebruikersvriendelijkheid, om klauwproblemen als tussenklauwontsteking onder controle te hebben. ‘Voor klauwbaden hebben we bijvoorbeeld een concentraat ontwikkeld zonder formaldehyde. Dat heeft meteen meerdere voordelen; ten eerste is de aanwending veiliger voor mens en dier, ten tweede is de toepassing zowel bij hoge als bij lage temperaturen effectief. Zo kunnen we onze klanten een oplossing bieden in regio’s waar restricties of verboden gelden voor het gebruik van producten met formaldehyde,’ vervolgt Raymond. Om een consequente toepassing van het klauwenbad te waarborgen, biedt AgroChem daarnaast een automatisch doseersysteem aan. Dat helpt menselijke fouten te vermijden en zorgt ervoor dat ook in hectische arbeidsfases het klauwenbad niet vergeten wordt. De preventieve maatregelen bij de lacterende koeien worden vaak nog wel planmatig doorgevoerd, de pinken en droogstaande koeien worden echter om diverse redenen vaak vergeten. Daarom heeft AgroChem Healmax® Foam ontwikkeld, schuim dat eenvoudig op de klauwen aangebracht kan worden, terwijl de dieren vast staan in het voerhek. Dat maakt het bedrijven mogelijk om de preventie bij alle groepen toe te passen, zonder dat daar een klauwenbad voor aanwezig hoeft te zijn of de dieren een heel stuk moeten worden omgedreven.
