Tamás Sebők is een internationaal, erkend jurylid en hoofdinspecteur voor Holstein Hongarije.

Hongarije’s landbouw wordt gekenmerkt door een veelvoud aan agrarische bedrijven. Van kleine familiebedrijven tot grote, moderne agrarische ondernemingen. Traditioneel speelt akkerbouw een belangrijke rol, maar ook de veeteelt en de melkveehouderij zijn belangrijk. De afgelopen jaren maakte Hongarije grote stappen in de modernisering en technologische ontwikkeling in de landbouw. De modernste melkveestallen en een uitstekende ruwvoerkwaliteit garanderen de beste omstandigheden voor hoogproductieve Holsteinkoeien.

MEINHARD HUBER CHRISTINE MASSFELLER

We reizen begin juni voor de eerste keer naar Hongarije, om ons te informeren over de Holsteinfokkerij en filosofie van de Hongaarse Holsteinbedrijven en hun fokkerijorganisatie. De ontvangst is meer dan vriendelijk en de vreugde over een verslaggeving over de Hongaarse Holsteinfokkerij is groot. Onze reis voert ons naar het centrum van Boedapest, waar we een zeer interessante afspraak hebben in het ‘Huis van de Fokkerij‘. In dit gebouw zetelt niet alleen het Holsteinstamboek, maar ook de stamboeken voor vleesvee, schapen en geiten en de paardenfokkerij. Op de vierde verdieping werken 13 geëngageerde medewerkers voor de belangen van Holsteinfokkers in het hele land. In gesprek met directeur László Bognár en hoofdinspecteur Tamás Sebők krijgen we inzicht in een bijzondere ontwikkeling in de huidige Holsteinfokkerij. Hongarije’s reis met Holsteindieren begon meer dan 50 jaar geleden. In de late 60-er en vroege 70-er jaren, met de import van 25.000 Holsteinpinken uit Noord-Amerika en later 10.000 uit West-Europa. Daarnaast werden 1 miljoen doses sperma, 100-150 levende stieren en embryo’s ingevoerd. ‘Dat beslissende moment markeerde het begin van een snelle en strategische transformatie van de Hongaarse melkveepopulatie,‘ vertelt Bognár, die sinds 1995 werkzaam is als foktechnisch directeur en algemeen directeur. Het traditionele dubbeldoelras Simmental werd razendsnel vervangen door de Holsteins. Die dynamische omschakeling, mogelijk gemaakt door een gelukkige combinatie van wetenschappelijke kennis en politieke wil, bezorgde Hongarije de bijnaam ‘Klein-Amerika in Midden-Europa‘. Wetenschappers overtuigden met succes politici om deze importen ook tijdens de Koude Oorlog mogelijk te maken en bewezen daarmee de kracht van samenwerking tussen wetenschap en politiek om belangrijke agrarische vooruitgang te behalen. De nationale melkproductie steeg om waardevolle voedingsmiddelen beschikbaar te maken en de gestaag stijgende vraag naar gezonde zuivelproducten af te dekken. In Hongarije is er een lange traditie van productiecontrole en bedrijfsverbetering. Het bedrijf Livestock Performance Testing werd gesticht in 1910. In 1938 werd het Gouden Stamboek voor uitmuntende fokkerij en hoge producties opgericht. In 1995 werd de vereniging opnieuw opgericht en sindsdien werden meer dan 1300 koeien geregistreerd met een levensproductie van meer dan 100.000kg levensproductie.

De vlijtige dames Emöke Bakó en Zsófia Hermán-Mészáros zijn verantwoordelijk voor het veemanagement op het bedrijf Kisalföldi Mg Zrt.

FOKPROGRAMMA

De Hongaarse Holsteinvereniging werd opgericht door 21 grote ondernemingen, die ongeveer 24.636 koeien omvatten. De gehele structuur werd organisatorisch aangepast en er werd veel kennis gehaald over de effectieve fokkerijstructuren in Noord-Amerika en West -Europa. De ontwikkeling verliep ook daarbij snel en na de oprichting groeide het ledenaantal naar meer dan 900 bedrijven, met een koeienpopulatie van meer dan 248.000 koeien. Op basis van de mondiale ontwikkelingen is zowel het aantal bedrijven als het aantal koeien gedaald. Op dit moment zijn er ongeveer 400 bedrijven met bijna 170.000 koeien bij de melkcontrole en in het stamboek. 90% van de actuele koeienpopulatie doet aan melkcontrole. Jaarlijks worden tussen de 35-40.000 vaarzen lineair ingeschreven. ‘In het hele land zijn 6 inspecteurs onderweg en vier keer per jaar geven we een harmonisatiescholing,‘ legt hoofdinspecteur en erkend jurylid Tamás Sebők uit. Gemiddeld hebben de fokbedrijven 453 koeien en zijn daarmee mondiaal koploper voor gemiddelde bedrijfsgrootte. Het bedrijfsgemiddelde bedroeg in 2023 10.842 kg 3.84% 3.38%. In de afgelopen twee decennia is de gemiddelde nationale melkproductie gestegen met ruim 4500 kg. Tot de kernactiviteiten behoort ook het uitvoeren van een evenwichtig fokprogramma. De afstammingsdocumentatie, de organisatie van veekeuringen alsmede aansprekende en informatieve workshops en fokkersontmoetingen. Elk jaar wordt in het zuiden van Hongarije een nationale show georganiseerd, waar meer dan 100 koeien worden gepresenteerd. Daarnaast krijgen de ledenbedrijven kostenloos zes keer per jaar het nationale Holsteinmagazine. Ook het samenstellen van vakpublicaties zoals bijvoorbeeld stierencatalogi wordt uitgevoerd. Vier jaar geleden werd ook een bedrijfsomvattend genomisch selectieprogramma met de naam ’HUNGENOM-project’ gestart. Het doel is om zoveel mogelijk vrouwelijke dieren te testen en de genetische vooruitgang verder te doen groeien. Tot op heden gaat het om ongeveer 57.000 resultaten en in de toekomst moeten dat er wezenlijk meer worden. De Hongaarse staat financiert momenteel ongeveer 70% van de kosten van deze activiteit. De fokwaardes worden via de HGI (Holstein Global Index) verkregen. Die bestaat uit 45% productie (vet en eiwit), 32% exterieur (benen en uiers) en 23% gezondheidskenmerken (celgetal, levensduur en afkalfverloop). ’Betrouwbare en functionele benen en uiers behoren voor onze bedrijven tot de belangrijkste kenmerken,’ zegt Sebők.

De modernste stallen en uitstekend management garanderen hoge melkproducties van de Holsteins in Hongarije.

KI-STATIONS

In Hongarije waren vroeger drie KI-stations, die echter gereduceerd werden tot één station. Génbank-Semex Magyarország Ltd. of Semex Hungary Ltd. Is voor 100% van Semex Canada en ligt in het zuiden van Hongarije, waar veel bekende stieren te vinden zijn, zoals bijvoorbeeld Ranger-Red. Op het station worden krap 100 stieren gehouden en jaarlijks worden zo’n 15-20 stieren aangekocht. De stieren komen hoofdzakelijk uit Italië, Duitsland en Nederland. Af en toe komt een stier van een Hongaars bedrijf, dat deelneemt aan een ET-programma. De embryo-importen komen voor het grootste deel uit Noord-Amerika en West-Europa. De sperma-import beloopt in Hongarije meer dan 90% en er zijn nauwelijks handelsbarrières, behalve die te maken hebben met diergezondheid of genetisch ongunstige voorwaarden,‘ vertelt Bognár. Als we naar de top-5 van meest gebruikte stieren in 2023 kijken, vinden we de Pursuit-zoon All.Nure Giovanni aan kop. Hij wordt gevolgd door OCD Parfect Soysauce (Parfect-Legacy) en de dochtergeteste Renegade-zoon Capone. Verder zijn met Peak AltaTrackster en K&L Mingus nog twee Pursuit-zonen te vinden, die erg geliefd zijn op de bedrijven.

ONTDEKKINGSTOCHT

Naar aanleiding van onze toer bezochten we enkele bedrijven. Het bezoek aan Kisalföldi Mg Zrt. was uiterst interessant. Deze onderneming had drie locaties waarop in totaal 2500 koeien werden gemolken. Op de bezochte locatie werden 850 koeien gemolken, waarvan 660 met een automatisch melksysteem. De modernste technieken en een uitstekende ruwvoerkwaliteit garanderen het beste dierenwelzijn en daardoor produceren de koeien gemiddeld 45 kg melk per dag. ‘We zoeken naar de eenvoudige, probleemloze koe met een hoge melkproductie,‘ vertelt veemanager Emöke Bakó. Er worden uitsluitend stieren ingezet die homozygoot A2A2 zijn voor bètacaseïne. ‘We krijgen op dit moment niet meer voor de melk, maar we willen ons voorbereiden op de toekomst,‘ aldus de veemanager. Hoornloze stieren spelen helemaal geen rol en de foktechnisch oninteressante koeien worden met vleesstieren geïnsemineerd. De pinken en vaarzen worden voor 100% geïnsemineerd met gesekst sperma. ‘We kunnen onze koeien niet vragen hoe het met ze gaat, maar we kunnen ze wel observeren, zegt bedrijfsleider Szajkó Lóránt. ‘We willen koeien met beste benen en uiers die geschikt zijn voor de robot fokken. Het zijn kleine details die grote gevolgen kunnen hebben,‘ vertelt hij verder.

László Bognár is sinds 1995 werkzaam als foktechnisch directeur en algemeen directeur.

GEWELDIGE PRODUCTIES

Het melkproductieniveau van de Hongaarse koeien is hoog en zodoende komen we ook geweldige standaardproducties (305 dagen) tegen. Als we naar de beste koeien kijken, vinden we de Montross Jedi-dochter Sári met 26.825kg van Erdőhát Ltd. en de Jonas-dochter Bánat met 23.350kg van Berek-Farm Ltd. aan kop. De productiefste jonge koeien van de afgelopen twee jaar waren de Jungle-dochter Kifli van Solum Ltd. met 19.414kg en Alkony (Spark-Red) van Kinizsi 2000 Ltd. met 19.048kg. De hoogste, levende koe voor levensproductie is momenteel Irma (Justice) van Gorzsai Mezőgazdasági Ltd. met 159.878kg. De Hongaarse recordhouder is echter sinds 2018 Begonia (Mountain x Dollar) die in 12 lactaties 160.839kg met bijna 9.000 kg vet en eiwit produzeerde. Als we naar de beste fokwaardes kijken, zien we Káró (Winstar-Windsor) met 1752 HGI aan kop. Gevolgd door de Giround-dochter Vércse met een gHGI van 1733.